De wereld van: Lisa Bunschoten en Chris Vos

• Leestijd: 5 minuten

Ben je nieuwsgierig hoe het leven van een topsporter eruit ziet? We duiken in het leven van een aantal sporters uit de wereld van surf, wake en snow! Wat is er nodig om tot topprestaties te komen, zowel fysiek als mentaal? Wat is hun drive en waar vinden ze inspiratie? We gaan in gesprek met een aantal sporters en vragen hun stoke voor de sport met ons te delen. Deze keer: Lisa Bunschoten en Chris Vos, die zich klaarmaken voor de Paralympische Spelen van Beijing 2022!

Naam: Lisa Bunschoten
Leeftijd: 26
Favoriete bestemming: Steamboat Springs in Colorado (USA) en Big White in Canada
Welke board(s): De hometown hero van Burton
Goofy of regular: Goofy
Instagram: @lisabunschoten

Naam: Chris
Leeftijd: 23
Nickname: Adaptive Chris
Favoriete bestemming: copper mountain USA Colorado
Welke board(s): home town hero van Burton
Goofy of regular: regular rules
Instagram: @adaptivechrisvos

Hey Lisa en Chris! Een dubbelinterview met twee stralende Paralympische topsporters die ook nog eens elkaars geliefden zijn, hoe tof is dat! Chris, jij kreeg op je vijfde een zwaar ongeluk waarbij je onder een graafmachine terecht kwam. Specialisten uit het ziekenhuis voorspelden dat je voor de rest van je leven in een rolstoel zou zitten. Maar die voorspelling kwam verre van uit. Wat was jouw drijfveer? Hoe is het je geluk om topsporter te worden?
“Vallen en opstaan, elke stap was een overwinning op zich. Ik was 5 jaar en wilde gewoon kunnen spelen en doen wat ik deed. Door veel door te zetten en grotendeels door de drive van mijn ouders die telkens bleven kijken wat er wél mogelijk was, kon ik toch kind zijn. Mijn moeder stopte met haar baan om voor mij te zorgen en om ervoor te zorgen dat ik naar de school terug kon waar mijn eigen vriendjes op zaten. Mijn broer was altijd mijn grote voorbeeld en ik wilde altijd beter zijn dan hij. Ook toen we gingen snowboarden. Ik kon amper lopen maar ik moest en zou ook snowboarden. Mijn geluk hierin was dat mijn ouders mij nooit tegenhielden en me juist ondersteunden. Als ik op me bek ging dan moest ik zelf opstaan en ik wilde vooral ook alles zelf kunnen.

In de zorg wordt vaak gezegd dat je maar voorzichtig moet doen als je gehandicapt bent. De focus wordt door veel mensen vooral gelegd op de dingen die je niet meer kunt doen. Dit is echt het slechtste wat je kan zeggen. Mensen kunnen zo veel meer dan ze denken. Niet iedereen hoeft of kan topsporter worden, maar ik ben wel van mening dat je door middel van sport als mens enorm kunt groeien. Ik was een gehandicapt jongetje die werd verteld niet veel meer te kunnen. Nu snowboard ik op hoog niveau en ervaar ik eigenlijk nauwelijks beperkingen. Inmiddels heb ik zelfs mijn vliegbrevet gehaald en ben ik piloot.”

Lisa, jij werd geboren met een beenlengteverschil. Na veel operaties heb je op je zestiende zelf besloten je voet te laten amputeren. Dat lijkt ons een hele moeilijke keuze, midden in je pubertijd?
“Klopt, toen ik vijftien jaar oud was stond er opnieuw een beenverlening gepland, maar tijdens een second opinion, een aantal weken voor de geplande beenverlening, vertelde een andere arts mij dat hij zelf voor amputatie zou kiezen wanneer het zijn eigen voet zou zijn geweest. Het zou me in de toekomst meer mogelijkheden bieden en vooral minder last. Dit was voor mij natuurlijk best onverwachts. Er is toen besloten de geplande beenverlening niet door te laten gaan, dit gaf mij de tijd om te bekijken wat ik zelf echt wilde. Ik heb toen meerdere mensen gesproken die voor amputatie zijn gegaan en ik zag wat ze allemaal konden. Dat waren best veel dingen die voor mij juist weleens lastig waren. Dit gaf bij mij de doorslag om te kiezen voor amputatie, en dan nog liever vandaag dan morgen eigenlijk. Het was natuurlijk geen makkelijke keuze, maar ik ben wel heel erg blij dat ik deze keuze zelf heb kunnen en mogen maken. Ik heb er dan ook nog geen moment spijt van gehad.”

Lisa, hoe ben jij met snowboarden begonnen? En wanneer werd je gegrepen door het snowboarden op topniveau?
“Als gezin wilden we altijd graag op wintersport, maar met mijn been lukte het niet om skischoenen te dragen en op één been skiën leek mij niks. Mijn broer kwam met het idee om snowboard boots te proberen. Deze zijn natuurlijk flexibeler en dit lukte wel om aan te krijgen! Ik ben toen op les gegaan op de borstelbaan in Nieuwegein en later op wintersport met ons gezin. Ik vond het snowboarden eigenlijk gelijk te gek! Een jaar na mijn amputatie deed ik mijn eerste wedstrijd, dit was in 2012.”

Hoe was het om met een beperking op te groeien? Heeft het jullie ooit in de weg gestaan?
“Gelukkig zijn wij allebei opgegroeid in een omgeving die ons aanmoedigde om dingen gewoon te proberen. Allebei onze ouders hebben nooit gezegd dat we bepaalde dingen niet konden of niet zouden moeten doen. Tuurlijk zijn er dingen geweest die lastiger gingen of waarbij het wat langer duurde voordat het lukte, maar het heeft nooit echt in de weg gestaan. Ik geloof ook wanneer je dit zelf uitstraalt dat andere mensen dit overnemen en het voor hun ook makkelijker wordt om ermee om te gaan.”

Jullie snowboarden beiden met een prothese. Kunnen jullie iets vertellen over deze protheses?
“Onze protheses zijn beide op maat gemaakt. Bij Lisa is het iets makkelijker want er zijn al veel ontwikkelde voeten die ze zou kunnen gebruiken, maar wij hebben beiden gekozen voor op maat gemaakte protheses die specifiek geschikt zijn voor onze situatie. Lisa heeft een speciale enkelrotatie in de voet en een geïntegreerde brace om zo dynamisch maar toch stabiel te kunnen blijven.

Voor mijn been is het wel iets ingewikkelder, vertelt Chris. Ik heb mijn been nog wel maar die werkt maar deels. Dus bij mij moet je een been óm een been heen bouwen. In een dynamische sport als snowboarden is dat een grote uitdaging. Dit project loopt al 15 jaar en voor ons beiden houdt de ontwikkeling nooit op. Er is altijd iets te verbeteren. Zo moeten de protheses bijvoorbeeld met min 20 of na een val gewoon blijven werken.

Ik rijd nu met een veersysteem wat ontwikkeld is in Amerika. Het systeem bestaat uit een hinge systeem met een mountainbike veer die ik op veel manieren kan verstellen. Om dit te testen ben ik speciaal naar Amerika gereisd. Vervolgens werd het dan in Nederland in mijn prothese, die hier dan ook weer op maat ontwikkeld is, ingebouwd. De prothese is zo ontwikkeld dat wanneer er een onderdeel stuk gaat, het makkelijk te vervangen is. Beide onze protheses zijn van carbon en titanium. Als je zwaarder bent kun je in theorie in een hogere snelheid de berg af.”

Zijn er regels verbonden aan het gewicht van je prothese? En kun je met het gewicht van je prothese invloed uitoefen op je resultaat?
“Extra gewicht in je prothese werkt alleen maar tegen je in je beweging, vertelt Chris. Meer lichaamsgewicht daarentegen helpt wel degelijk om harder te kunnen glijden. Alleen zwaar zijn helpt je echter niet, je hebt uiteraard ook spierkracht nodig. Ik woog in Korea 68 kilo en was enorm afgetraind, maar ik had weinig glijvermogen omdat ik te licht was. Op rechte stukken werd ik gewoon voorbij gegleden. Zwaarder worden was dus voor mij belangrijk, maar dat moest wel in spiermassa. Nu, vier jaar later weeg ik 79 kilo en heb ik iets meer vet maar vooral veel meer spiermassa.  Dus ja, zwaarder zijn helpt wel degelijk maar niet in de vorm van gewoon dikker zijn.”

Snowboarden vergt explosieve beenkracht. Hoe bereik je die explosieve kracht met een prothese?
“Eigenlijk op dezelfde manier als met een normaal been. Wij stoppen extra tijd in onze prothese benen om daar ook zo veel mogelijk spierkracht en activatie uit te krijgen. We proberen om zo symmetrisch mogelijk te zijn. Daarnaast kunnen we natuurlijk het nodige afstellen in de prothese zelf.”

Verschilt jullie prestatie resultaat met die van valide sporters?
“We rijden de disciplines op zelfde manier. Vier mannen of dames racen tegen elkaar, de beste twee gaan door naar de finale. Er zit vooral verschil in het pushen van obstakels. Daar waar je normaal extra snelheid kan halen, kunnen wij simpelweg gewoon minder hard. Dus in start secties die heel technisch zijn kunnen wij gewoon minder snelheid maken. Bij de valide sporters is die start technischer dan bij de invalide sporters. Bij ons zijn sommige obstakels iets smoother gemaakt. Een goed voorbeeld zijn de X Games. Het grootse parcours wat er is en het ziet er enorm spectaculair uit. Grote jumps, grote bochten… alles groot! Maar voor ons is dat eigenlijk makkelijker dan een parcours waar obstakels kort op elkaar staan en waar de bewegingen kleiner zijn.”

Jullie hebben je beiden gekwalificeerd voor de Paralympische Spelen van Beijing in 2022. Hoe ziet een gemiddelde trainingsweek er voor jullie uit?
“Nu zijn we vooral veel on the road, maar als we in Nederland zijn trainen we twee keer per week. Op de maandag en woensdag, in de ochtend en in de middag. We trainden eerst tien keer per week, vooral veel op kracht. Uiteindelijk zijn we met die kracht cross-over sports gaan doen zoals surfen, mountainbiken, skaten of iets waar we een uitdaging in zien. Samen met krachttraining en het buitenspelen word je een brede en flexibele sporter.”

Hoe ga je om met de enorme prestatiedruk en media aandacht rondom de Olympische Spelen?
“Je haalt niet zomaar even een medaille. Het is hard trainen, het vergt focus en veel discipline. Het aller belangrijkste is dat je lekker je eigen ding blijft doen en dicht bij jezelf blijft. Vooral lol hebben en proberen het beste uit jezelf te halen. Als we de kans krijgen om iemand te kunnen inspireren dan geeft dat ons alleen maar energie.”

Als paralympische sporter krijg je een ‘label’ mee. Een code waaruit af te lezen valt in welke mate de handicap van de sporter van invloed is op diens prestaties. Welke code hebben jullie en waar staat deze voor?
“In onze categorie strijden de mannen en de vrouwen apart, zoals in de meeste sporten. Daarnaast hebben we gelukkig maar drie klassen. We hebben boven de knie amputatie oftewel geen knie functie, onder de knie dus wel een knie functie en mensen die een arm missen. Wij zijn hier juist blij mee want anders wordt het zo ingewikkeld. Binnen onze categorie hebben we dus die 3 klassen. Above the knee amputee is LL1, below the knee amputee LL2  en upper limb is UL. Chris zit in LL1 en Lisa in LL2”

Chris, op welke eigenschap van Lisa ben je enorm trots?
“Lisa is enorm lief en tegelijkertijd erg gepassioneerd in wat ze doet, een echte doorzetter. Daarnaast is ze niet alleen bezig met haarzelf verbeteren, maar kijkt ze ook wat er beter kan voor anderen. Tot slot, ze is een super mooi mens om bij te mogen zijn en enorm knap. Wat wil je nog meer!”

Lisa, welke wijze les heb je van Chris geleerd?
“Het leuke is dat Chris en ik in heel erg veel dingen verschillen en daarom juist veel van elkaar leren. Ik vind het altijd fijn om controle en structuur te hebben en Chris heeft dit bijvoorbeeld echt veel minder. Juist daaruit heb ik geleerd dat het soms heel goed kan werken om minder alles onder controle te willen hebben. Veel meer kijken naar hoe de situatie zich voordoet en er op dat moment het mooiste van te maken.”

Lisa, je studeert Health & Nutrition. Studeer je dit om nog meer uit je prestaties te halen door middel van de juiste voeding?
“Ik ben deze studie in eerste instantie gaan doen omdat ik veel interesse heb in voeding en wat het voor mensen kan doen. Natuurlijk is de kant van sportvoeding er een die mij heel erg aantrekt en heb ik er in mijn sport ook zeker wat aan. Bij dit vak wordt er vaak gedacht aan afvallen maar bij topsport en voeding is het juist een stukje van de puzzel die je helemaal compleet wil hebben om op je best te kunnen presteren. Het geeft me voldoening wanneer ik anderen kan helpen in de sport met kleine dingen waar ze tegenaan lopen. In de toekomst zou ik daarom graag andere sporters ondersteunen op het gebied van voeding. Daarnaast is het gaaf om te leren wat voeding kan betekenen in de preventie van ziektes, het verminderen van ziektes en in sommige gevallen zelfs kan helpen bij genezing. Ik ben van mening dat er nog veel te behalen valt op dit gebied.”

Hebben jullie een speciaal dieet?
“Wij volgen zelf geen specifiek dieet, maar we zijn natuurlijk wel bezig met voeding in combinatie met onze sport. Het belangrijkste is om gezond te eten, want de energie heb je natuurlijk nodig voor je trainingen en wedstrijden. Daarnaast ligt de focus bij ons vooral op het voldoende binnenkrijgen van de juiste voedingstoffen, zoals bijvoorbeeld eiwitten. Dit kan in de winter bij ons ook weer anders zijn dan in de zomer. In de zomer trainen we veel in de gym en in de winter zijn we natuurlijk veel in de bergen te vinden. Het is belangrijk om te zorgen dat we op gewicht blijven en dat we vooral niet teveel spieren verliezen die we over de zomer opgebouwd hebben. Ook dit is dus eigenlijk een proces wat je continu in de gaten moet houden en waarbij je aanpassingen moet blijven maken.”

Chris, vertel ons een fun fact over Lisa.
“Dat ze rock muziek luistert en tegelijkertijd heel kneuterig kan knutselen.”

Lisa, vertel ons een fun fact over Chris.
“Iedereen denkt altijd dat Chris altijd maar super druk is, maar eigenlijk kan hij ook heel gefocust en rustig zijn. En wat natuurlijk mega vet is, hij is piloot!”

Chris, wat is je levensmotto?
“Pluk de dag!”

Lisa, wat is je levensmotto ?
“Live your dream!”

Tot slot, welk advies zou je iemand met een beperking willen geven om zijn of haar passie te vinden in de topsport?
“Zet topsport eerst lekker uit je hooft, ga gewoon lol hebben en doen waar je gelukkig van wordt. Als dat uiteindelijk iets met wedstrijden te maken heeft dan is dat alleen maar vet. Vind de juiste mensen om je heen die jou kunnen helpen om je doel te bereiken. Daarnaast is het belangrijk jezelf niet in het hokje van invalide te plaatsen. Wij trainen altijd mee in valide teams. Benader alles als normaal en wanneer iets je echt niet lukt, kijk dan naar mogelijkheden of aanpassingen zodat het wel kan. Je kunt zoveel meer dan je denkt. Als je echt in iets gelooft, dan is het onmogelijke mogelijk.”

Tekst en interview: Nicole Scheerens